Przewozy towarowe: Wskaźniki wciąż w dół

Jak wynika z danych Urzędu, w 2024 r. kolej obsłużyła ponad 223,5 mln ton towarów. W porównaniu z 2023 r. jest to wolumen niższy o 8,1 mln ton (-3,5%).


Masa ładunków w kolejowych przewozach towarowych w latach 2015-2024 (mln ton)

Na przełomie ostatnich lat niższy poziom masy (223,2 mln ton) odnotowano w 2020 r., czyli w roku ograniczeń związanych z pandemią COVID-19.


Porównanie przewiezionej masy ładunków w latach 2021-2024 w poszczególnych miesiącach (mln ton)

Spada praca przewozowa i eksploatacyjna

Wartość pracy przewozowej, którą wypracowały pociągi towarowe w ubiegłym roku, wyniosła prawie 58,3 mld tonokilometrów. To mniej o ponad 3,3 mld (-5,4%) wobec wyniku z 2023 r. Niższą wartość pracy przewozowej kolej odnotowała w 2021 r. (56 mld tonokm).


Praca przewozowa w kolejowych przewozach towarowych w latach 2015 2024 (mld tonokilometrów)

W przypadku pracy eksploatacyjnej, która osiągnęła poziom prawie 82,3 mln pociągokilometrów, był to spadek o 2,1 mln pockm (-2,5%) rok do roku. Średnia odległość przewozu 1 tony ładunku w 2024 r. wyniosła 260,7 km. To poziom nieznacznie niższy wobec uzyskanego w rekordowym pod tym względem 2023 r. (266 km).


Praca eksploatacyjna w kolejowych przewozach towarowych w latach 2015-2024

Udziały w rynku: PKP Cargo w kryzysie, ale wciąż dominuje

Największy udział w przewiezionej w 2024 r. masie towarów przypadł na PKP Cargo – ponad 27,9%, przy czym wolumen wykazany przez tego przewoźnika w 2024 r. (62,39 mln ton) to o 10,2 mln ton mniej (-14,1%) niż rok wcześniej. Drugi pod względem wielkości wolumen masy obsłużyło DB Cargo Polska – 31,26 mln ton w 2024 r. to wartość niższa o 3,4 mln ton (-9,9%) wobec masy przewiezionej rok wcześniej (14% udziału w 2024 r.). Prawie 7,6% udziału przypadło na przewoźnika Orlen Kolej (dawniej Lotos Kolej) – prawie 17 mln ładunków obsłużonych w 2024 r., o ponad 1 mln ton więcej (+6,3%) niż w 2023 r. W 2024 r. w przypadku 32 spółek udział w rynku według masy przewiezionych ładunków przekroczył 0,5% (30 w 2023 r.; 27 w 2022 r.).


Udział przewoźników towarowych w rynku według masy w 2024 r. powyżej 2%

Udział PKP Cargo w pracy przewozowej ogółem stanowił 27,79% w 2024 r. Przewoźnik ten wykazał pracę przewozową na poziomie 16,2 mld tonokm wobec 20,64 mld tonokm w 2023 r. (spadek o 21,5%). Drugi najwyższy udział przypadł spółce Orlen Kolej (11,97%), której pociągi w 2024 r. wykonały prawie 6,98 mld tonokm wobec 6,59 mld rok wcześniej (+5,8%). PKP LHS osiągnęła trzecie miejsce pod tym względem – z udziałem w pracy przewozowej na poziomie 5,64% i 3,29 mld tonokm wykonanych w 2024 r. wobec 2,96 mld tonokm w 2023 r. (+11,1%).


Udział przewoźników towarowych w rynku według pracy przewozowej w 2024 r. powyżej 2%

Pociągi PKP Cargo wykonały 26,8 mln pociągokilometrów (30,8 mln w 2023 r.), co stanowi udział w ogóle pracy eksploatacyjnej na poziomie 32,64% (36,48% w 2023 r.). Udział Orlen Kolej według pracy eksploatacyjnej to 11,49% i przy 9,5 mln wykonanych pociągokilometrów, o 0,6 mln pociągokilometrów więcej (+7,3%) niż w 2023 r. DB Cargo Polska wypracowało 6,43% udziału w pracy eksploatacyjnej w 2024 r. Jej wielkość (5,3 mln pockm) jest nieznacznie mniejsza (-0,8%) wobec 2023 r.


Udział przewoźników towarowych w rynku według pracy eksploatacyjnej w 2024 r. powyżej 2%

„Ożywienie” tylko w intermodalu

– W przypadku przewoźników towarowych był to kolejny rok wyzwań na tle aktualnej sytuacji geopolitycznej związanej z wojną w Ukrainie. Wielkość masy, jaką przewiozły pociągi towarowe w 2024 r. (223,5 mln ton), to wynik tylko nieznacznie lepszy od uzyskanego w 2020 r. A był to rok nietypowy, z ograniczeniami w przewozach spowodowanymi pandemią. O ożywieniu możemy mówić w odniesieniu do przewozów intermodalnych. Jednak otoczenie, w jakim funkcjonuje ten sektor, charakteryzuje się nadal wysokim ryzykiem zmienności, co wpływa na niepewność tego rynku – komentuje prezes UTK. Ogólne kurczenie się rynku było jedną z przyczyn kryzysu PKP Cargo.

W grudniu 2024 r. masa towarów obsłużona przez pociągi towarowe przekroczyła wartość 18 mln ton, co w zestawieniu rok do roku jest wynikiem wyższym o prawie 0,4 mln ton (+2,1%). W przypadku pracy przewozowej (prawie 4,5 mld tonokilometrów) jest to wynik niższy o ponad 0,1 mld tonokm (-2,6%) od uzyskanego przed rokiem. Wartość pracy eksploatacyjnej przekroczyła poziom 6,5 mln pociągokilometrów, co jest wynikiem wyższym o 0,2 mln pockm (+3,2%) wobec grudnia 2023 r. Średnia odległości przewozu jednej tony ładunku w grudniu 2024 r. wyniosła 249 km, czyli o prawie 12 km mniej niż rok wcześniej.


Dynamika zmiany przewiezionej masy miesiąc do miesiąca 2024/2023 (%)

Grudzień słabszy od listopada

Grudzień w zestawieniu miesiąc do miesiąca to o prawie 0,9 mln ton mniej (-4,6%) ładunków obsłużonych koleją. Praca przewozowa to wartość niższa o ponad 0,3 mld tonokm (-6,7%). W odniesieniu do pracy eksploatacyjnej było to o 0,4 mln pockm mniej (-6,5%). W grudniu o prawie 6 km krótsza była średnia odległość przewozu tony ładunku wobec listopada 2024 r.


Dynamika zmiany przewiezionej masy miesiąc do miesiąca w 2024 r. (%)

Podstawowe dane eksploatacyjne o przewozach pasażerskich UTK opublikował na stronie „Dane kolejowe”. Szczegóły dotyczące parametrów eksploatacyjnych transportu pasażerskiego i towarowego za rok 2024, udziałach w rynku poszczególnych przewoźników oraz porównanie wyników do lat poprzednich, można znaleźć w opracowaniu „Podsumowanie 2024 r. w przewozach pasażerskich i towarowych”.